Czyje nazwisko nosi dziecko ?

Z artykułu dowiesz się, czyje nazwisko nosi dziecko, jeśli jesteś samodzielnym rodzicem, wzięliście ślub lub żyjecie w wolnym związku. Opisuję, jakie znaczenie ma fakt uznania ojcostwa i posiadanie praw rodzicielskich przez drugiego rodzica.

#1 CZYJE NAZWISKO NOSI DZIECKO, GDY MAMY ŚLUB?

Najprostszą sytuacją (pod kątem nazwiska) jest ta, kiedy bierzecie ślub cywilny (lub konkordatowy) i rodzi Wam się wspólne dziecko. Wtedy decyzję o nazwisku dziecka macie już za sobą, bo zadecydowaliście o tym przy okazji wyboru własnych nazwisk. Dziecko nosi zatem Wasze wspólne nazwisko, a jeśli macie różne – wskazane nazwisko jednego z Was albo też nazwisko pochodzące z połączenia Waszych nazwisk. Jeśli nie doszliście do porozumienia, to nazwisko dziecka będzie podwójne – z połączonych Waszych nazwisk.

(!) Jeśli jednak to Wasze pierwsze wspólne dziecko, to możecie przed kierownikiem USC złożyć zgodne oświadczenia o zmianie wyboru (wciąż mając do wyboru ww. opcje).

Przeczytaj także punkt #4 – Uwagi ogólne

#1.1 A co jeśli to nie moje dziecko?

Istnieje prawne domniemanie, że jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem 300 dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Drugi rodzic dziecka w takiej sytuacji może wnieść wtedy powództwo do Sądu o zaprzeczenie ojcostwa.

• Wyjątek 1 (separacja): domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.
• Wyjątek 2 (zawarcie drugiego małżeństwa): jeżeli dziecko urodziło się przed upływem 300 dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża, chyba że dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki.

#2 CZYJE NAZWISKO NOSI DZIECKO, GDY NIE MAMY ŚLUBU?

Tutaj sytuacja będzie zależała od tego, czy ojciec dziecka zdecyduje się na uznanie ojcostwa. Poniżej omawiam szerzej różne opcje.

#2.1 Bez ślubu, ale z uznaniem ojcostwa

Jeśli ojciec dziecka oficjalnie uznał ojcostwo przed kierownikiem USC, sądem opiekuńczym albo konsulem lub osobą wyznaczoną do pełnienia jego funkcji (za granicą), to decyzję o nazwisku dziecka podejmujecie wspólnie. Nie ma znaczenia, że żyjecie w związku partnerskim albo że nie jesteście już razem, jeśli tak się zdarzy. Każde z Was jest traktowane jako równorzędny rodzic.

Wtedy dziecko nosi wskazane nazwisko jednego z Was albo też nazwisko pochodzące z połączenia Waszych nazwisk. Jeśli nie doszliście do porozumienia, to nazwisko dziecka będzie podwójne, gdzie pierwszy człon to nazwisko matki, a drugi – nazwisko ojca dziecka.

(!) W razie sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, zgodnie z ww. zasadami.

Przeczytaj także punkt #4 – Uwagi ogólne

# 2.2 Bez ślubu i bez uznanego ojcostwa

Jeżeli ojcostwa nie ustalono, dziecko nosi nazwisko matki.

(!) W razie (ewentualnego późniejszego) sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, zgodnie z zasadami z #2.1

#3 Czyje nazwisko nosi dziecko nieznanych rodziców?

Dziecku nieznanych rodziców nazwisko nadaje sąd opiekuńczy.

#4 Uwagi ogólne

1. Wspólne nazwisko dzieci tych samych rodziców – dzieci pochodzące od tych samych rodziców noszą takie samo nazwisko, z zastrzeżeniem przepisów, które do zmiany nazwiska dziecka wymagają jego zgody.
2. Powtórne małżeństwo a nazwisko dzieci – jeżeli matka małoletniego dziecka zawarła małżeństwo z mężczyzną, który nie jest ojcem tego dziecka, małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem zgodne oświadczenia, że dziecko będzie nosiło takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko:
   • do zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło 13 lat, jest potrzebna jego zgoda;
   • (wyjątek) – nadanie dziecku w/w nazwiska, nie jest dopuszczalne, jeżeli nosi ono nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców dziecka przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
   • Zasady te stosuje się odpowiednio, gdy ojciec małoletniego dziecka zawarł małżeństwo z kobietą, która nie jest matką tego dziecka.
3. Nazwisko maksymalnie dwuczłonowe – nazwisko dziecka utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka albo przez połączenie nazwiska jednego z rodziców z nazwiskiem jego małżonka, od którego dziecko nie pochodzi, nie może składać się z więcej niż dwóch członów; w skład nazwiska dziecka wchodzą pierwsze człony nazwisk podlegających połączeniu, chyba że w wyniku połączenia powstałoby nazwisko, którego człony są jednakowe.

#5 Jak zmienić nazwisko dziecka?

Chcesz wiedzieć, jak zmienić nazwisko dziecka albo czy musisz mieć zgodę drugiego rodzica na zmianę nazwiska dziecka? Przeczytaj mój artykuł: Jak zmienić imię lub nazwisko? – wniosek i argumentacja.

***
Tekst pierwotnie opublikowałam w 2018 r. na moim wcześniejszym blogu Administratywistka.pl.
Zdjęcie wyróżniające do artykułu pochodzi z portalu pixabay.com

Podstawy prawne

• ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2023 r. poz. 2809);
• ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1378).

Masz pytania, uwagi albo chcesz podzielić się swoją historią? Napisz w komentarzu lub bezpośrednio do mnie na maila.